“KAMPÜS” yerine “YERLEŞKE” varken “KÜLLİYE” Nereden çıktı? – Dr. Sakin ÖNER
“KAMPÜS” yerine “YERLEŞKE” varken “KÜLLİYE” Nereden çıktı? - Dr. Sakin ÖNER
Türkiye’nin gündemi her gün değişiyor. Birçok iç ve dış meselemiz varken, “Gündemcibaşı” gündeme bir konu daha attı: “(Kampus)a niye (Külliye) demiyoruz? Türk Dil Kurumu Fransızca kökenli (Kampus)a çoktan bir Türkçe karşılık bulmuştu: YERLEŞKE.
Şimdi, Osmanlı döneminde cami etrafında kurulan sosyal komplekslere (KAMPUS) yerine Arapça kökenli (YERLEŞKE) denilmesi nereden çıktı? Şimdi “KAMPÜS”, “YERLEŞKE” ve “KÜLLİYE” kelimelerinin, devletin resmi kurumu olan Türk Dil Kurumu Sözlüklerinde ve sosyal medyalarındaki sözlük sitelerindeki anlamlarına şöyle bir göz atalım.
1. TÜRK DİL KURUMU (Güncel Türkçe Sözlük): KÜLLİYE (Arapça Kulliyye ) Bir caminin çevresinde cami ile birlikte kurulmuş medrese, imaret, sebil, kitaplık, hastane vb. yapıların bütünü: Fatih külliyesi vb.
2. TÜRK DİL KURUMU(BSTS / Güzel Sanatlar Terimleri Sözlüğü 1968) KÜLLİYE ( Alm. Komplex ) (Mimarlık) Bir caminin çevresinde cami ile birlikte kurulmuş medrese, imaret, sebil, kitaplık, hastane gibi çeşitli yapıların tümüne verilen ad.
3. VİKİPEDİ, özgür ansiklopedi: KÜLLİYE, cami ile birlikte medrese, türbe, kütüphane, hamam, aşevi (imarethane), hastane(darü’ş-şifa) kervansaray, çarşı, okul, tekke, zaviye binalarından oluşan yapılar topluluğu. Külliye, İslam toplumunun vakıf hukuku sistemi ve hayrat kavramını geliştirmesiyle ortaya çıktı. Merkezindeki yapı camidir. Örnekler(İstanbul'dan): Eyüp Sultan Külliyesi, Fatih Sultan Mehmet Külliyesi, Mihrimah Sultan Külliyesi (Edirnekapı ve Üsküdar), Nuruosmaniye Külliyesi, Sultanahmet Külliyesi, Süleymaniye Külliyesi (Süleymaniye), Şehzade Külliyesi vb.
4. TÜRKÇE BİLGİ sitesinden: KÜLLİYE, İslam tarihinde yapılmış olan, dini-sosyal kompleks.
5. TÜRK DİL KURUMU (Güncel Türkçe Sözlük): KAMPÜS (Fransızca Campus), Türkçe karşılığı: YERLEŞKE. (Bir öğrenci için üniversite, kentin ve yaşamının bütünü demek değildir ama kampüs, onun yaşamının odak noktasıydı). -A. Cemal.
6. VİKİPEDİ, özgür ansiklopedi: YERLEŞKE: YERLEŞKE ya da Fransızca kökenli karşılığıyla KAMPÜS ya da KAMPUS, bir üniversitenin genellikle kent dışında derslik, öğrenci yurdu gibi her türlü yapı ve etkinlik alanlarıyla toplu bir biçimde bulunduğu yer. Merkezindeki yapı, eğitim-öğretim kurumudur. (İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi, Çapa Yerleşkesi. Avcılar Yerleşkesi gibi)
Bu bilgilere göre soruyorum: Arapça kökenli “KÜLLİYE” , Fransızca kökenli “KAMPÜS” ve Türkçe “YERLEŞKE” kelimeleri aynı anlama mı gelmektedir? Kelimenin Türkçe karşılığı “YERLEŞKE” kelimesi varken, arkaik bir kelime olan Arapça kökenli “KÜLLİYE” kelimesini gündeme taşımanın ne amacı var?
Yine kulağı tersten gösteriyorlar: “(Kampüs)’ü (Külliye) yapalım diyeceğinize, her üniversite Kampüsüne bir cami yapalım” deyin, olay bitsin.
Leave a comment
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.