Prof. Dr. Vahdettin Engin “Sultan 2.Abdülhamit Döneminde Filistin Meselesi"

12Mar/130

Prof. Dr. Vahdettin Engin “Sultan 2.Abdülhamit Döneminde Filistin Meselesi"

İzmit Türk Ocağı'nın Ocakbaşı Sohbetine konuşmacı olarak katılan Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi, Yakınçağ Osmanlı Tarihi Uzmanı Prof. Dr. Vahdettin Engin; “Sultan 2.Abdülhamit Döneminde Filistin Meselesi" hakkında konferans verdi.

Yarımcalı olan Prof. Dr. Vahdettin Engin; “Tarih boyunca birçok çatışmaya sahne olan Filistin 16. yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine girdi Yavuz Sultan Selim 1516 yılında Mercidabık Muharebesi’nden sonra Filistin’i Osmanlı topraklarına kattığı zaman buraları Şam Beylerbeyliğine bağlı üç sancak halinde teşkilatlandırdı: Kudüs, Gazze, Nablus. Bundan sonra, Osmanlı Devleti, 16. yüzyılın başından, 19. yüzyılın ortalarından itibaren ise, bölge üzerinde hâkimiyet kurmak isteyen büyük devletler, Filistin’deki dinî ve etnik grupları kışkırtarak Osmanlı Devletini zor duruma düşürmeye çalıştılar.

Bu çabalar sonuç verdi. Birinci Dünya Savaşı’nı kaybeden Osmanlı Devleti bu bölgeden çekildi. Ne bölgeyi mandater bir yönetimle idare eden İngiltere, ne de bölge üzerinde faaliyet gösteren diğer güçler Filistin’de çatışmaların çıkmasını önleyemediler. Aradan bir asır geçmesine rağmen de, hiçbir güç buralara istikrar getirmeyi başaramadı.

1890’lı yıllarda Yahudiler, Rusya başta olmak üzere Romanya ve Yunanistan’da uğradıkları baskılar yüzünden bu ülkeleri terk etmek zorunda kaldılar. Sığındıkları ilk ülke ise Osmanlı Devleti oldu. Dönemin Padişahı II. Abdülhamid, başlangıçta insani nedenlerle Yahudilerin Filistin dışındaki Osmanlı vilayetlerine yerleşmelerine izin verdi. Fakat Yahudiler ‘vaad edilmiş topraklar’ olarak kabul ettikleri Filistin’e yerleşmek istiyorlardı. II. Abdülhamid’in saltanatı süresince bu konuda yoğun çabalar harcadılar. Özellikle Rotschild ve Baron Hirsch gibi zengin Yahudiler, Filistin’de toprak satın alarak buralara göçmen yerleştirmeye çalıştılar.

1896 yılından itibaren ise sahneye Theodore Herzl çıktı. Herzl Filistin’de Yahudiler için özerk bir devlet oluşturma peşinde idi ve bunun yolunun II. Abdülhamid’i ikna etmekten geçtiğini düşünüyordu. Bu uğurda beş defa İstanbul’a geldi. Bir defasında Padişah’la görüşme imkânı buldu. Herzl’in kafasında, Osmanlı Devleti’ne bazı mali imkânlar sağlayarak hedefine ulaşmayı sağlayacak izni koparmak vardı. II. Abdülhamid ise Herzl’in şahsında, Avrupalı alacaklıları Osmanlı dış borçlarının indirilmesine ikna edecek bir destek bulmuştu..

Yaklaşık bir asırdan buyana tartışılan ve İdeolojik şekilde yaklaşılan konuların başında, Sultan İkinci Abdülhamid’in Filistin politikası gelir. Abdülhamid’in tahtından indirilmesinin ardında hükümdarın Filistin’de bir Yahudi vatanı kurulması yolundaki girişimlere İzin vermemiş olmasının yarattığı intikam ve cezalandırma teşebbüslerinin bulunduğu yaygın bir kanı halini almış, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş dönemi bazı tarih yazarları tarafından bu çerçevede değerlendirilmiş, hattâ Abdülhamid ile Siyonist politikacılar arasında geçtiği öne sürülen ve tamamı hayati olan konuşma metinleri bile yayınlanmıştır.” Dedi.

Türk Ocağı Başkanı Aygutşat Selçuk; “Bizlere Abdülhamit Döneminde Filistin Meselesini anlatarak BOP çerçevesinde gelişen Arap Baharı'nı daha iyi anlamamızı sağlayan Prof. Dr. Vahdettin Engin Hocamıza ve Ocakbaşı sohbetine katılarak bizleri şereflendiren başta İzmit Belediye Başkanı Nevzat Doğan, BBP İl Başkanı Serhat Duyar, Kocaeli Aydınlar Ocağı İlim ve İstişare Kurulu Başkanı Nihat Gürer, Türkiye Kamu Sen Başkanı Rıfat Oypan, TÜRKAV Şube Başkanı Reşat Öktem, Türk Emekli Sen Başkanı Alp Timincioğlu, Emekli Subaylar Derneği Disiplin Kurulu Başkanı Fahrettin Demir, Aydınlar Ocağı E. Başkanı Ahsen Okyar olmak üzere Türk Ocağının değerli yöneticileri ve üyeleri ile Liseli-Üniversiteli gençlerine teşekkür ediyoruz.” Dedi.

Yarımcalı Prof. Dr. Vahdettin Engin