NEREDEN NEREYE

30May/200

NEREDEN NEREYE

Türkiye'nin ilk kadın avukatı Süreyya Ağaoğlu'dur. 1925 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirir. Ankara'da Adalet bakanlığında staja başlar. Çalıştığı yer evine uzak olduğu için, öğle yemekleri sorun olur. Önceleri işyerine peynir ekmek getirir, onunla idare eder.
Babası Basın Yayın Genel Müdürü Ahmet Ağaoğlu'dur. Durumu babasına açar ve öğle yemeklerini yakındaki İstanbul lokantasında yiyebilmek için izin ister.

Ahmet Ağaoğlu bunda bir sakınca görmez izin verir.

İstanbul lokantası temiz kaliteli bir restorandır, genellikle milletvekilleri yemek yer.

Ancak:
O zamana kadar hiçbir lokantada kadınların yemek yediği görülmemiştir. Yıl 1925......

Süreyya, bir bayan arkadaşıyla birlikte ertesi gün İstanbul lokantasına giderler, bir köşede yemek yerler.

Bunu gören milletvekilleri, Basın Yayın Genel Müdürü Ahmet Ağaoğlu'nun kızı olduğunu bildikleri için, yüzüne karşı birşey söyleyemezler.

Fakat, arkalarından öyle bir dedikodu başlatırlar ki, sanki kıyamet alameti.

Şikayetlerini aynı gün Başbakan Rauf Orbay'a iletirler.

Rauf Orbay, derhal Ahmet Ağaoğlu'nu arar, kızının yaptığı büyük hatayı bildirir.

Bir bayan, sadece erkeklerin gitmesi gereken lokantaya gidip karnını doyurmuştur. Bu durum, dine, adaba, geleneklere, genel ahlaka aykırıdır, görülmüş şey değildir. Cezalandırılmalıdır.

Yıl 1925..

Ahmet Ağaoğlu akşam evde durumu kızına anlatır. Başbakanın kendisini aradığını, pekçok milletvekilinin bundan şikayet ettiklerini söyler, bundan sonra öğlenleri lokantaya gitme, benim yanına gel der.

Süreyya Ağaoğlu çok üzülür.

Birkaç gün sonra Atatürk ve eşi Latife Hanım, Ahmet Ağaoğlu'na misafirliğe giderler.

Sohbet sırasında, fırsat bulup Süreyya yaşananları Atatürk'e anlatır. Kendisini anlayacağını, destekleyeceğini düşünür.

Atatürk, "Babanın da, Rauf Bey'in de hakkı var" der.

Süreyya hayal kırıklığı yaşar.

Ertesi gün işyerinde çalışırken bir yetkili telaşla Süreyya'nın yanına gelir.
"Süreyya hazırlan, Paşa seni yemeğe götürecekmiş" der.

Süreyya aceleyle hazırlanır kapıya çıkar. Yanında bir milletvekili ve yaveriyle arabada oturan Atatürk, Süreyya'ya "Latife seni bugün öğle yemeğine bekliyor," der.

Süreyya, Atatürk'ün arabasına biner.

Otomobil özellikle İstanbul lokantasının önünden geçer.

Atatürk, şöföre lokantanın önünde durmasını söyler. Atatürk'ün arabasının lokantanın önünde durduğunu gören Bozöyük milletvekili Salih bey telaşla yanına koşar.

Atatürk yüksek sesle herkesin duyacağı şekilde:
" Bugün Süreyya'yı bize yemeğe götürüyorum, ama yarından itibaren öğle yemeklerini burada lokantada yiyecek" der.

Süreyya ne olup bittiğini daha sonra Latife Hanım'dan öğrenir.

Latife Hanım: "Paşa dün akşam bu lokanta olayına çok sinirlendi. Babanı senin yanında ezmek istemediği için belli etmedi. Eve gelince birkaç milletvekilini arayarak, yarın mutlaka eşleriyle birlikte İstanbul lokantasına öğle yemeğine gitmelerini söyledi" der.

Durumu anlayan Süreyya Ağaoğlu, ertesi gün arkadaşı ile birlikte İstanbul lokantasına gider.

Lokantada birkaç milletvekilinin ve eşlerinin ilk defa orada yemek yediklerini görür.

Atatürk ve Türkiye'nin ilk kadın avukatı Süreyya Ağaoğlu, kadınların da tıpkı erkekler gibi, bir lokantada yemek yiyebilmesine böylece öncülük etmişlerdir.

Düşünün ki: TBMM kurulmuş, Saltanat kaldırılmış, Halifelik kaldırılmış, Cumhuriyet ilan edilmiş, ama hala en yetkili insanlar bile, kadınların erkekler gibi bir lokantada yemek yemesine tahammül edemiyorlar. Düşüncelerini yenileyemiyor, kulluktan kurtulamıyorlar, Atatürk'ün ayrıca bizzat müdahele etmesi gerekiyor. 1000 yıllık kulluk sistemi Türk'ün iradesini yok etmiş, kadını sosyal hayattan çıkarmıştı.

Nereden nereye geldiğimizi, dini ve dünyayı yanlış öğreten idareciler elinde, Müslümanların neler çektiğini de, uzun asırların nasıl boşa geçirildiğini de bu ibretlik örnekte daha iyi anlıyoruz.

– Kenan ÖZEK

Kaynak:Yasemin Nasır Erbek
Eser: Atatürk'le 365 gün.