Ahsen Okyar Söylenmek yerine söylemek lazım…

İTTİFAK VE HAZİNE YARDIMI – Ruhittin SÖNMEZ

İTTİFAK VE HAZİNE YARDIMI - Ruhittin SÖNMEZ

MHP’nin AKP ile ittifakının bir de “tamamen duygusal” bir boyutu var. “Tamamen duygusal” tabirinden tamamen maddi menfaatin kastedildiğini biliyorsunuzdur.

Siyasi partilere her yıl bütçe gelirleri üzerinden devlet yardımı yapılıyor. Bu yardım yerel seçim yapılan yıllarda 2 katı, genel seçim yıllarında ise 3 katı olarak gerçekleştiriliyor.

2018 için bütçeden siyasi partilere yapılan Hazine yardımının tutarı 273.8 milyon TL.

Bu yıl bütçeden partilerin oy dağılımına göre AKP'ye 139.1 milyon TL, CHP'ye 71.2 milyon TL, MHP'ye 33.3 milyon TL, HDP'ye 30.1 milyon TL ödendi.

2018'de erken seçim olursa siyasi partilere aynı oranda 2. defa para yardımı yapılacak.

Hazine yardımında, partilerin son seçimdeki oy oranı dikkate alınıyor. 1 Kasım 2015'te HDP 59, MHP 40 vekil kazandı. Ancak MHP yüzde 12.03, HDP yüzde 10.56 oy aldı. Bunun için MHP Hazine yardımından daha büyük pay alıyor.

***

HANGİ PARTİLER HAZİNE YARDIMI ALABİLİR?

Hazine yardımı için o yılki genel bütçe gelirlerinin beşbinde ikisi oranında ödenek konuyor. Bu ödenek milletvekili seçimlerinde genel barajı (mevcut durumda geçerli oyların % 10'unu) aşmış bulunan siyasi partilere oyları oranında veriliyor.

Milletvekili genel seçimlerinde toplam geçerli oyların %3’ünden fazlasını alan siyasi partilere de devlet yardımı yapılır. Bu yardım en az Devlet yardımı alan siyasi partinin almış olduğu yardım ve kazandığı oyuyla orantılı olarak yapılır. Bu fıkra uyarınca yapılacak yardım bir milyon Türk Lirasından az olamaz.

***

MHP GENEL BARAJI GEÇEMEZSE

Şimdi somut olarak MHP’nin durumunu değerlendirelim. Anketlere göre MHP’nin genel seçimlerde yüzde 3-7 arasında oy alabileceği öngörülüyor.

İttifak yasası çıkarılmazsa,

MHP normal şartlarda yüzde 10 barajının altında kalacak ve milletvekili çıkaramayacak.

MHP’nin oyu yüzde 3’ün altına düşerse hazine yardımı da alamayacak.

Oyu yüzde 3-9.99 arasında kalırsa aldığı hazine yardımı mevcut miktarla kıyaslandığında son derece düşük bir seviyede kalacak.

MHP’nin oldukça büyük bir genel merkez binası ile ciddi aylık sabit giderleri var.

Daha önce Anavatan Partisinde, Doğru Yol Partisinde yaşadığımız gibi yüksek sabit giderleri olan partiler hazine yardımı almazsa bunları karşılayamaz hale geliyor ve mali bir çöküş içine düşüyor.

İttifak yasası Meclis’te kabul edilirse,

“İttifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamının yüzde 10’u geçmesi halinde, bu siyasi partilerin her biri barajı geçmiş sayılacak.”

MHP, Ak Parti ile gireceği ittifak ile yüzde 3 bile oy alsa, 43 milletvekili kazanabilecek. Oysa ittifak yapmadan seçime girecek başka bir parti yüzde 9.99 oy alsa bile milletvekili çıkaramayacak.

MHP, Ak Parti ile gireceği ittifak ile yüzde 3’ün altında bile oy alsa, İttifak yoluyla genel barajı aşmış sayılacağı için de oyuyla orantılı Hazine yardımı almaya devam edebilecek.

Gördüğünüz gibi İttifak Yasasında müttefiklerin haksız kazançlar sağlaması için her şey çok iyi düşünülmüş.

İttifak yasası ile AKP’nin elde edeceği kazançları ayrı bir yazı konusu olur.

Fakat MHP’nin, vatandaşın desteğini kaybetse bile, ittifak sayesinde kazanmış sayılmasıyla hazine yardımı alması garanti altına alınmış.

Devlet Bahçeli’nin iktidar olmak gibi, devleti yönetmek gibi bir hedefi olmadığı malum. Bahçeli için Genel Merkezin giderlerinin hazineden karşılanabilmesi, milletvekili çıkarmaktan belki de daha önemlidir.

*****************************************

İTTİFAK TÜRLERİ

Son yazımda iktidarın çıkarmaya çalıştığı “Seçim İttifakı Kanunu” için tam bir hukuksuzluk, eşitsizlik ve adaletsizlik örneği” olduğunu ifade etmiştim.

Ama şikâyet etmek yeterli değil. Muhalefet bu yasanın çıkmasına mani olamaz. Anayasa Mahkemesi’nden salt hukuki bir karar (iptal) beklemek fazla iyimserlik olur.

O halde muhalefet ne yapabilir?

Ak Parti kanadı, muhalefeti (İYİ Parti ve CHP’yi ve hatta yapabilse HDP’yi) bir ittifaka zorlamak istiyor. Bunu yapabilse “milli ve gayrı millî cepheler”, “inançlılar – inançsızlar” gibi kutuplaştırma ile rakip ittifakı “şeytanlaştırmak” politikası izleyecek.

Saadet Partisi (SP) AKP + MHP ittifakına katılmaz ve İYİ Parti ile ittifak kurarsa iktidar bu propagandayı yapamayacak.

AKP+MHP ittifakının anketlerde halen yüzde 45 civarında oy alacağı görülmekte. Zaten şaibeli Anayasa referandumunda bile bu ittifak iki partinin oy toplamından çok daha azını almıştı. Daha da azalacak gibi görünüyor.

Ancak İYİ Parti + SP ittifakı bu partilerin oy toplamından fazlasını alabilecek bir ittifak türü. Hele DP’nin de dâhil olduğu üçlü ittifakın artırıcı etkisi daha da büyük olur.

Çünkü CHP Genel Sekreteri Akif Hamzaçebi’nin ifadesiyle, “bugün yüzde 5 barajıyla seçime gidilseydi Saadet Partisi Meclis'e girebilecek oy potansiyeli olan bir parti.”

SP seçmeninin çoğu baraj problemi sebebiyle gönlündeki ikinci partiye (genellikle Ak Parti’ye) oy veriyor.

İYİ Parti + SP ittifakı halinde SP’nin baraj korkusu kalkacak. SP, Ak Parti’den ödünç oylarını geri alacaktır.

DP’de de durum ilginç. "DP'nin 713 bin üyesi var, aldığı oy 69 bin, üye sayısının 10'da biri kadar".

DP seçmenleri de baraj problemi kalkarsa kendi partilerine döner.

İYİ Parti + SP + DP ittifakı üç partinin oy toplamının çok üzerinde bir oy alma potansiyeline sahiptir. Ayrıca ittifakla girilecek milletvekili seçim sonuçlarına göre her üç parti de hazine yardımı alabilecektir.

Üstelik SP ve DP’nin ödünç oylarının yuvaya dönüşü Ak Parti’nin yüzde 50’ye ulaşması ihtimalini ciddi oranda azaltacaktır.

AKP + MHP + BBP ittifakı ile İYİ Parti + SP + DP ittifakı iki en muhtemel ittifak.

CHP bir ittifaka girer mi, bu ittifak müttefiklerin oy toplamından fazlasını mı, daha azını mı alır? Biraz daha gelişmeleri izlemek lazım.

07.03.2018