Komşularımıza karşı görevlerimiz – Fahri SAĞLIK
Komşularımıza karşı görevlerimiz - Fahri SAĞLIK
İslâm dini, komşulara karşı Müslümanın yapması gereken birçok yükümlülük getirmiştir. Komşuluk ilişkileri tek taraflı değildir. Bir arada ve yan yana yaşamak zorunda olan insanların birbirlerinin haklarına riayet etmeleri, karşılıklı saygı, sevgi ve anlayış içerisinde hayatlarını sürdürmeleri fert ve toplumun huzur ve güveni açısından çok önemlidir.
Bu bağlamda büyük İslâm düşünürü İmam Gazali, “ İhya” adlı meşhur eserinde komşu haklarını şöyle özetlemektedir: “Selâm vermek, hâlini sormak, hasta ise ziyaret etmek, musibet anında taziyede bulunmak ve üzüntüsünü paylaşmak, sevinçli günlerinde tebrik etmek, sevincine katıldığını belirtmek, kusurlarını affetmek, evinin içine bakmamak, komşunun evine giden yolu daraltmamak, komşunun evine götürülen yiyecek maddelerine bakmamak, komşunun ayıp ve kusurlarını örtmek, komşunun başına herhangi bir musibet geldiğinde onun yardımına koşmak, komşu bir yere gittiği zaman onun evine göz kulak olmak, komşunun aleyhinde konuşulanı kendisine iletmemek, komşunun gizli hâllerini araştırmamak, komşunun çocuğuyla konuşurken sevgi ve şefkat göstermek, komşuya bilemediği konularda yol göstermek.”
Müslümanların komşularına karşı temel görevlerini maddeler halinde şöyle özetleyebiliriz.
1.Güven vermek: Her şeyden önce Müslüman kişinin en yakınında bulunan komşusundan en uzakta bulunan komşusuna kadar herkese emniyet telkin etmesi ve kendisinden bir zarar gelmeyeceğine dair onlara güven vermesi gerekir.
2. Yardım elini uzatmak: Müslümanın komşusunun halini ve durumunu yakından takip ederek ona karşı duyarlı ve ilgili olması da gerekmektedir. İslâm’a göre ihtiyaç halinde olan komşuya yardım elini uzatmak Müslümanın temel görevleri arasındadır. Bilhassa hali vakti yerinde olanın fakir komşusunun zaruri ihtiyaçlarını karşılaması ve ona yardım elini uzatması temel görevleri arasındadır.
3.Hediyeleşmek: Hediyeleşme, İslâm’ın teşvik ettiği güzel davranışlardan birisidir. Bilhassa komşuların birbirleriyle hediyeleşmeleri, komşular arası münasebetleri daha da iyileştirecek, onların birbirleriyle daha yakından ilişki kurmalarına ve komşuluk haklarına daha titiz riayet etmelerine vesile olur. Bu hususta Allah Resulü, hediyeleşmeyi önemseyen ve komşudan gelen küçük bir hediyeye bile ciddi önem atfeden şu ifadeyi kullanmıştır: “Komşu kadın, komşu kadından gelen koyun paçasını bile küçük görmesin.” Hadis-i şerifte özellikle kadınların zikredilmesi, komşuluk ilişkilerinde onlara önemli bir rol verildiğini göstermektedir. Komşuluk ilişkilerinin kurulmasında ve canlı tutulmasında kadınlar, en belirleyici aktörler arasındadır. Bilindiği gibi komşular arası hediyeleşme, çoğunlukla kadınlar arasında meydana gelmektedir. Bu yüzden kadınların bu hususta daha hassas davranmaları gerekir.
4. Sabırlı olmak: Müslümanın komşularından gördüğü ufak tefek hata ve eziyetlere sabredip tahammül etmesi, onun Allah katında değerli bir kul olduğunu gösterir. Zira Hz. Peygamber, bir hadis-i şeriflerinde Allah’ın üç kişiyi sevdiğini bildirmekte ve onlardan birinin de, kötü komşusunun eziyetine sabreden kişi olduğunu zikretmektedir. Hz. Ebu Bekir, oğlu Abdurrahman’ı komşusu ile münakaşa ederken gördüğünde ona şöyle nasihatte bulunmuştur: “Oğlum! Komşunla münakaşa etme. Çünkü şu gördüğün insanlar dağılır gider ve sen yine komşunla baş başa kalırsın.”
5. Yol gösterici olmak ve rehberlik yapmak: Müslümanın komşusu hatalı bir iş yapmaya teşebbüs ettiğinde, onu uyararak doğru yolu göstermesi komşuluk görevleri arasındadır. Hemen belirtelim yol gösterici olmak sadece hatalı işler yapılmasıyla sınırlı değildir. Herhangi bir konuda komşusu kendisine danıştığında ona en güzel şekilde yardımcı olmak dinî bir vazifedir.
6. Hasta ziyaretinde bulunmak: Müslümanın görevleri arasında uzak-yakın, Müslim-Gayri Müslim ayrımına gitmeksizin hasta komşularını ziyaret etme ve onlara Allah’tan şifa temennisinde bulunma da yer almaktadır. Zira bu davranış, Peygamber ahlâkına sahip olmanın en bariz alametlerindendir.
7. Bir arada yaşama kurallarına riayet etmek: Komşularla ilişkilerde bir arada yaşama kurallarına riayet etmek gerekir. Komşulara karşı sıcak ve samimi davranmak, karşılaşıldığında hal hatır sorup selamlaşmak, onlara karşı tatlı dille konuşup güler yüzle muamele etmek, düğün ve bayramlarda ziyaret etmek, üzüntü ve sevinç anlarında yanlarında bulunmak, yakınları vefat ettiğinde başsağlığı dilemek ve onlara destek olmak, komşudan gelen davete icabet edip teşekkür etmek, komşular hakkında iyi zan beslemek, lüzumsuz ve kalp kırıcı sözler sarf etmekten sakınmak, komşuyla ilişkilerde her işi hakkaniyet ölçüleri içerisinde yapmak güzel komşu olmanın göstergelerindendir.
8. Rahatsızlık vermemek: Her ne şekilde olursa olsun komşuların birbirlerine rahatsızlık vermemeleri, ideal anlamda komşuluk münasebetlerinin tesisi için oldukça önemlidir. Bu noktada altlı üstlü veya yan yana oturan komşuların evlerinde gürültü veya kirlilik meydana getirecek her türlü davranıştan uzak durmaları, bilhassa televizyon, bilgisayar ve benzeri cihazların seslerini yükseltmemeye gayret göstermeleri gerekir.
9. Komşular arasında ayırım yapmamak: Komşular arasında gayr-i Müslim olanlar bulunabilir. İslâm’a göre gayr-i Müslim bir komşuya sahip olan Müslümanın ona karşı komşuluk haklarını ihlal veya ihmal etmesi caiz değildir. Zira komşuluk konusunda söylenmiş olan hadislerin en dikkate değer yönlerinden birisi, genellikle tüm komşuları içine alacak şekilde mutlak ifadeler içermesidir. Nitekim Hz. Peygamber’in Yahudi bir komşusunun olduğu ve hastalandığında onu ziyaret ettiği rivayet edilmiştir. Hz. Peygamber, Yahudi komşusunu sadece ziyaret etmekle kalmamış, aynı zamanda hanesinde kesilmiş bir kurbanın dağıtılmasına Yahudi komşusundan başlanmasını da istemiştir. İslâm âlimleri Hz. Peygamber’e ait bu uygulamayı delil göstererek, Müslüman’ın, gayri Müslim bir komşusunu ziyaret etmesinin övülen bir davranış şekli olduğunu ve bunun iyilik kategorisine girdiğini söylemişlerdir.
İslâm dini Müslüman bireylerin tüm komşularıyla yardımlaşma, dayanışma ve paylaşma içerisinde olmasını, onlara karşı son derece kucaklayıcı bağışlayıcı ve hoşgörülü davranışlar sergilemesini istemektedir. Öyle anlaşılıyor ki Müslümanlar, İslâm’ın komşuluk ilişkilerini düzenlemeye yönelik ilke ve prensiplerini, öğüt ve tavsiyelerini hayata geçirdikleri ölçüde güvenli ve huzurlu bir toplum inşa edebileceklerdir.
Leave a comment
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.