Ahsen Okyar Söylenmek yerine söylemek lazım…

Lut Gölü (Ölü Deniz) kenarında -6

  14 Temmuz 2016 Perşembe / Bugün  kaldığımız otelde sabah kahvaltımızı yaparak ziyaretlere başladık, İlk ziyaret ettiğimiz yer Lut Gölü oldu.

Lut Gölü Nerede, Hikayesi, Hakkında Bilgi

Afrika ve Suriye ayrımında yaklaşık 600 kilometrekarelik bir alanı kaplayan Lut Gölü, 422 metre ile deniz seviyesinden en çok aşağıda olan göl olma unvanına sahiptir. Aynı zamanda Dünya’nın en tuzlu üçüncü gölü olması nedeniyle de neredeyse hiç kıpırdamadan bel hizasının biraz üzerinde bir yere kadar batmadan suda durabilmek mümkündür. Gölün sıklıkla kullanılan adı ise Dead Sea, yani Ölü Deniz’dir.

Göle Lut Gölü isminin verilmesinin nedeni ise; Hz. Lut’un peygamber olarak gönderildiği Lut Kavmi’nin yaşadığı Sodom ve Gomore şehirlerinin, bu gölün altında kaldığına dair olan inançtır. Kuran’-ı Kerim’de Araf ve Hicr Sureleri’nde bu konu hakkında şu ayetler yer almaktadır;

Hani Lut da kavmine şöyle demişti: “Sizden önce alemlerden hiç kimsenin yapmadığı hayasız-çirkinliği mi yapıyorsunuz? “Gerçekten siz kadınları bırakıp şehvetle erkeklere yaklaşıyorsunuz. Doğrusu siz, ölçüyü aşan (azgın) bir kavimsiniz.”… Ve onların üzerine bir (azab) sağanağı yağdırdık. Suçlu-günahkarların uğradıkları sona bir bak işte. (Araf Suresi, 80-84)

Anında (yurtlarının) üstünü altına çevirdik ve üzerlerine balçıktan pişirilmiş taş yağdırdık. Elbette bunda ‘derin bir kavrayışa sahip olanlar’ için gerçekten ayetler vardır. O (şehir de) gerçekten bir yol üstünde (hala) durmaktadır. Elbette, bunda iman edenler için gerçekten ayetler vardır. (Hicr Suresi, 74-77)

Ölü Deniz’in tuz oranı nedeniyle burada yüzmek oldukça ilgi çekici bulunur. Bunun yanı sıra buradaki çamurun ve göl suyunun ise birçok cilt sorununa iyi geldiği ve şifalı olduğu söylenir. Hatta birçok kozmetik firması buradaki çamuru bazı ürünlerinin içeriğine karıştırmaktadır.

 

    Seyahat boyunca kaldığımız Rıtz Hoyel

      Hasan Uzunhasanoğlu Ölüdeniz kenarında

KISACA HAVZANIN JEOLOJİK YAPISI

Hz. Lut, Hz.İbrahim'in yakın akrabası olup, Hz. İbrahim'le beraber iman ederek; Nemrut(Naram-sin) zulmünden, önce Şam'a, oradanda, Ürdün-Filistin'e hicret etmişlerdir. Hz. İbrahim, Filistin tarafında yerleşirken; Hz. Lut, Ürdün'ün batısında, Ölü Deniz(Lut Gölü)'in güney havzasında yerleşmiş ve "Lut Kavmi"ne Elçi olarak gönderilmişti.

Aynı zamanda "Sodom ve Gomora" olarakta anılan bu kavmin yerleşim yerinin ve önemli şehirlerinin; Ölü Deniz'in güney havzasında ve denizin altında bulunduğu tahmin edilmektedir. Arapların, El-Lisan dedikleri yarımadayı da içine alan bu bölgede, arkeoljik çalışmalar yapılmaktadır.

Ancak Lut Gölü, ya da diğer adıyla Ölü Deniz, aktif bir sismik bölgede; yani bir deprem kuşağında bulunmaktadır. Ölü Deniz'in tabanı, Rift Vadisi denilen, tektonik bir çöküntü içindedir. Bu çöküntü, kuzeyde Taberiye Gölü'nden, Erden Irmağı'nı takiben, güneyde Arabah Vadisi'nin ortasına kadar; 300 km'lik bir vadide yer almaktadır. Bu "çöküntü vadi", kızıldenizi çukurunun doğal bir uzantısı olarak görülmektedir.

Lut Gölü, jeolojik olarak da dikkat çekicidir. Göl, Akdeniz'in yüzeyinden yaklaşık 422 metre daha alçaktadır. Dolayısıyla gölün en derin yeri(tabanı), Akdeniz'in yüzeyinden 800 metre daha aşağıdadır. Burası, Dünya üzerindeki en alçak yerdir. Ayrıca, Ölü Deniz(Lut Gölü)'nün batısında ve doğusunda "fay hatları"nın uzandığı keşfedilmiştir.

Lut Gölü'nün doğusundan ve içinden geçen "fay hattı"nın, doğu sınırı boyunca ise dağlar sıralanmıştır. Bugün bu dağ silsilesinin batı eteklerinden ve Lut Gölü boyunca, Amman'ı, Kızıldeniz'e-Akabe'ye bağlayan Ölü Deniz (sahil) yolu; geçmektedir.

LUT KAVMİ'NİN ŞEHİRLERİ

Taberi'deki ifadeyle: "Lut kavmi, üç şehirde yaşardı ki, bunlardan biri Sedum olup; Medine ile Şam arasındadır. Bu şehirlerde, dörtyüz bin nüfus barınırdı. Hz. İbrahim uzaktan bakarak; 'Sedum bir günlük yoldadır' derdi.

Tevrat'ta ise: "Abram, Kenan diyarında oturdu, ve Lut, havza şehirlerinde oturdu. Ve Sodom'a doğru çadır kurardı. Ve Sodom halkı kötü ve Rabb'e karşı çok günahkardılar." (Tekvin 13: 12,13)

Bu şehirler, Havza Şehirleri olarak bilinirler. Havzanın beş şehrinin isimleri; Sodom, Gomorra, Zoar, Admah ve Zeboim'dir. Arkeolojik deliller bu beş şehrin Tevrat'taki havza şehirleri olduğu yönündedir.

SEDUM(SODOM) NASIL YOK OLDU?

Kur'an'a baktığımızda, Lut Kavmi'nin helakıyla ilgili şu kavramları görüyoruz:

"Azap sağnağı", "sayha(ses)", "taşlar yağdırdık", "üstünü altına çevirdik", "helak taşları", "yağmur yağdırdık", "gökten kötü bir azap indireceğiz ", "Altı üstüne gelen (Lut Kavmi'ni) de, o(Şi'ra) yerin dibine geçirdi. Örten, (Lut Kavmi'ni) örttü-kapladı.", "taş-dolu kasırgası gönderdik."

Bu anahtar ifadeler, Lut Kavmi'nin "helak senaryosu"nu net bir şekilde ortaya koymaktadır. Kendilerini hakka(İslam'a) çağıran elçilerini, öldürmeye teşebbüs etmiş bu yol kesen, eşkıya ve sapık kavmin, "doğru sözlü isen haydi azabı getir" alayı arkasından ortaya çıkan senaryo, şudur:

"Yurtlarını, kuyruklu yıldız vurmuş; arkasından ortaya çıkan büyük bir deprem, şehirleri altüst ederek yutmuş. Tetiklenen volkanik patlamalarla, üzerlerine, kükürtlü (sülfürlü)-ateşli küller ve asitli yağmurlar yağmış. Depremlerle yutulan ve çöken şehirlerin üzerini, kuzeyden taşan Lut Gölü suları kaplamış. Volkan artığı kükürt ve şiddetli yağmurlar Lut Gölü'nün asidik hale getirmiş ve içindeki canlıları yok ederek, Ölü Deniz'e dönüştürmüş. Zamanla asit, tuza dönüşerek; Dünya'nın en tuzlu denizi ortaya çıkmıştır. Bugün, Ölü Deniz'in tuzluluk oranı, %30 civarındadır ve içinde hiçbir canlı yaşamamaktadır."

Nitekim Tevrat'tın; "Ve Rab, Sodom ve Gomorra üzerine, göklerden kükürt ve ateş yağdırdı. Ve o şehirleri, ve bütün havzayı, şehirlerde oturanların hepsini ve toprağın nebatını altüst etti" ifadesi aynı senaryoyu çok kısa özetlemektedir.

Arkeolojik ve jeolojik araştırmalar da bu senaryoyu doğrulamaktadır: Alman arkeolog Werner Keller, konu hakkında şöyle diyor:

"Bu bölgede ortaya çıkan çok büyük bir çökmede; patlamalar, yıldırımlar, yangınlar ve doğal gazlarla birlikte korkunç bir deprem olmuş ve Siddim Vadisi ile birlikte Sodom-Gomora, yerin derinliklerine gömülmüştür. Bu deprem sırasında, yerkabuğunun çatlayıp çöküşü, kabuğun altında uyuyan volkanları harekete geçirmiştir."

National Geographic'de ise bu helak şöyle özetlenir:

"Sodom tepesi, Ölü Deniz'e doğru yükselir. Hiç kimse şimdiye dek yok olan şehirler Sodom ve Gomora'yı bulamadı. Ancak bilim adamlarına göre bu şehirler kayalıkların karşısındaki Siddim Vadisi'nde duruyorlar. Büyük ihtimalle Ölü Deniz'in taşkın suları ve depremin altında kaldılar."

Hz. LUT'UN KARISINA NE OLDU?

Kendisine Elçilik görevi verilen ve kavmini İslam'a(Allah'a teslim olmaya) çağıran Hz. Lut, tüm çabalarına rağmen başarısız olur. Kavmi, kendisine, konuşmayı ve hatta misafir kabul etmeyi bile yasaklar. Kendisinden önceki elçiler gibi "ölümle" tehdit edilir. Kavmini helakla görevli elçi melekler, Hz. İbrahim'e uğradıktan sonra, Hz. Lut'a misafir olurlar. Halktan bunu gizleyen Lut, aile fertlerine de bunu gizli tutmalarını söyler. Ancak başından beri münafıklık yapan Lut'un karısı, güzel yüzlü melekleri görünce, gidip şehir halkına haber verir. Bunu duyan kavmin sapık erkekleri, Lut'un evini kuşatarak; bu misafirleri isterler. Hz. Lut'un daraldığını gören elçi melekler şöyle der:

"Ey Lut, biz Rabb'inin elçileriyiz. Onlar, elbette sana ulaşamazlar. Gecenin bir kısmında, ailenle birlikte yürü. Sizden bir kimse, dönüp geriye bakmasın. Ancak senin karın başka (o bakacak). Muhakkak, onlara isabet edecek olan, ona da isabet edecektir. Onlara vaad olunan (azap), sabah vaktidir. Sabah vakti yakın değil midir?"

(Böylece) emrimiz geldiği zaman, oranın üstünü altına çevirdik ve üzerlerine arka arkaya (Ana Kitap'ta) yazılı taşlar yağdırdık.

Bu helak taşları, Rabb'inin Katı'nda işaretlenmiştir ve bunlar zalimlerden uzak değildir.

[HUD(11)/ 81-83]

Jz. Lut, meleklerin emri ve kılavuzluğuyla, sabah vakti gelmeden kavmini terkeder. Havzanın doğusundaki dağlar engelini aşarak; o günkü Ürdün'ün içlerine doğru gider. Ancak arkasından gönülsüzce giden Lut'un karısı, üzerine çıktığı tepeden, dönüp kavmin helakına bakarak; "kavmimin helakına ağlıyorum" der ve arkasından ibretli bir şekilde helak olur.

KUR'AN'DA: "LUT KAVMİ VE KARISININ HELAKI"

Lut, kavmine dedi ki: "Alemlerde, sizden önce hiç kimsenin yapmadığı 'fahşayı' (hayasızlığı) mı yapıyorsunuz?

Gerçekten siz, kadınları bırakıp, şehvetle erkeklere mi yaklaşıyorsunuz? Doğrusu siz, 'müsrif'(haddi aşan) bir kavimsiniz."

Lut Kavmi'nin cevabı: "Bunları, yurdunuzdan sürüp çıkarın, muhakkak bunlar, çokça temizlenen insanlardır." demekten başkası olmadı.

Bunun üzerine Biz, karısı dışında, (Lut'u) ve ailesini kurtardık; (karısı) ise, helake uğrayanlardan oldu.

Ve onların üzerine, bir (azap) sağanağı yağdırdık. Bak! Mücrimlerin(suçluların) akıbeti nasılmış?

[ARAF(7)/80-84]

Arkasından, tan yeri ağarırken, onları o 'sayha'(ses) yakaladı. Anında, (yurtlarının) üstünü altına çevirdik ve üzerlerine (Ana Kitap'ta) yazılı taşlar yağdırdık. Muhakkak bunda, 'araştırıp, düşünenler için' ayetler (deliller) vardır. Muhakkak (o kavmin yurdu), bir yol üstünde kalıcıdır.

Şüphesiz bunda, iman edenler için ayetler(deliller) vardır.

[HİCR (15)/ 73-77]

Biz de, onu ve ailesini kurtardık, karısı müstesna. Onu, helak olanlardan takdir ettik. Ve üzerlerine bir yağmur yağdırdık. Uyarılanların yağmuru ne kötüdür.

[NEML (27)/ 57-58]

(İbrahim) dedi ki:
"Orada Lut da vardır."

Dediler ki:
"Orada kimin olduğunu, Biz daha iyi biliriz. Elbette onun karısı dışında, onu ve ailesini kurtaracağız. O(kadın), helak olanlardan olacaktır." Elçilerimiz, Lut'a geldikleri zaman, o onlara karşı kötüleşti ve içi daraldı.     

Dediler ki:
"Korkma ve hüzne kapılma! Karın dışında, seni ve aileni muhakkak kurtaracağız. O ise, helak olacaktır."

Şüphesiz Biz, 'fasık'(suçlu-günahkar) olmaları sebebiyle, bu yurt üzerine, Gök'ten kötü bir azap indireceğiz. Muhakkak, Biz akledebilecek bir kavim için, orada apaçık bir ayet(delil) bıraktık.

[ANKEBUT (29)/32-35]

Muhakkak Lut da, elçilerdendir. O zaman Biz, onu ve ailesini toptan kurtarmıştık. Ancak 'yaşlı bir kadın' ise helak oldu. Sonra, geride kalanları, yerle bir ettik. Muhakkak siz, onlara, gündüzleyin, Ve geceleyin uğruyorsunuz. Akletmiyor musunuz?

[SAFFAT( 37)/ 133-138]

Şüphesiz, Şi'ra (yıldızı)nın Rabb'i O'dur. Muhakkak, önce gelen Ad (Kavmi'ni), O(Allah) yıkıma uğrattı. Ve Semud'u da bırakmadı. Daha önce Nuh Kavmi'ni de. Çünkü onlar, daha zalim ve daha azgındılar. Altı üstüne gelen (Lut Kavmi'ni) de, O,(Şi'ra ile) yerin dibine geçirdi. Örten, (Lut kavmini) örttü-kapladı.

[NECM (53)/ 49-54]

Lut Kavmi, uyarıları(korkutmaları), yalanladı. Biz de, onların üzerine, Lut ailesi müstesna; 'taş-dolu kasırgası gönderdik'. Onları seher (tan) vakti kurtardık.

[KAMER (54)/ 33-34]

   Lut'un karısı: "Madam Lut"

LUT'UN KARISI: "TUZ DİREĞİ OLDU"

Bu olayın Tevrat'ta anlatımı ise şöyledir:

"Ve Lut, Tsoara geldiği zaman, Güneş yer üzerinde doğmuştu. Ve Rab, Sodom ve Gomorra üzerine, göklerden "kükürt" ve" ateş" yağdırdı. Ve o Şehirleri, ve bütün havzayı; şehirlerde oturanların hepsini ve toprağın nebatını "altüst etti." Fakat karısı, onun arkasından geriye baktı ve bir "tuz direği" oldu. Ve İbrahim sabahleyin erkenden kalkıp, Rabb'in önünde durduğu yere gitti. Ve Sodom ve Gomorra'ya ve bütün havza memleketine doğru baktı. Ve gördü. Ve işte yerin dumanı, "ocak dumanı" gibi çıkıyordu." (Tevrat, Tekvin 19: 23, 28)

Erdal Nevruzoğlu
yaklasansaat.com

Kaynaklar:
1) Kur'an-ı Kerim
2) Tevrat
3) Elmalı'lı Muhammed Hamdi Yazır, "Hak Din Kur'an Dili", C.7, Eser Neşriyat, 1979.
4) İbn Kesir Tefsiri, çev. Dr. Bekir Karlığa, Dr. Bedrettin Çetiner, C. 6, Çağrı yy, İst, 1984.
5) Taberi, "Milletler ve Hükümdarlar Tarihi", çev. Z.Kadiri Ugan, Ahmet Temir, M.E.Basımevi, İstanbul, 1991.
6) Werner Keller, Und die Bibel hat doch recht (The Bible as History; a Confirmation of the Book of Books), New York 1956.
7) G. Ernest Wright, "Bringing Old Tes tament Times to Life", National Geographic, Vol. 112, Aralık 1957.