Ahsen Okyar Söylenmek yerine söylemek lazım…

Üniversite Tercih Stresi – Prof. Dr. Nevzat TARHAN

HAYAT TERCİHTİR - Prof. Dr. Nevzat TARHAN

İnsanın hayatında iki önemli tercih vardır ki, onlar büyük sorumluluk ister. Birincisi evlilik, ikincisi meslek seçimidir. Telafisi zor olan bu kararlarda iyi ve doğru analizler yapmak gerekir.

Tercih stresi üniversite adaylarının puanlarının boşa gitmesine sebep olabilir. Bu sebeple bazı ip uçlarını sizlerle paylaşmak isterim.

Şansın bir tarifi vardır, akılla fırsatın kesiştiği nokta şeklinde… Her çıkan puan bir fırsat, akılla birleşince şans oluyor. Akıl iyi kullanılmalı. Bir ileriden yardım almalısınız bu rehber öğretmenler olabilir. Çünkü yalnız olmadığını hissetmesi öğrencinin tercih stresini azaltır.

Üniversitelerin tanıtım günlerinde kullandıkları “Tercih Robotları” işinize yarayabilir.

Şu soruları kendinize sorunuz.

1- Ne istediğimi biliyor muyum?

- İnsanın hayatında iki önemli tercih vardır ki, onlar büyük sorumluluk ister. Birincisi evlilik, ikincisi meslek seçimidir. Telafisi zor olan bu kararlarda iyi ve doğru analizler yapmak gerekir.

İstediğim şey benim için iyi, güzel, geçerli ve gerçek mi sorularına cevap aramak çok önemlidir.

İyidir çünkü ideallerime bu meslekle ulaşabilirim.

Güzeldir çünkü beni mutlu edeceğine inanıyorum.

Geçerlidir çünkü güçlü ve zayıf yönlerime en uygun meslek sıralamam budur.

Gerçektir çünkü sürdürebilirliği en yüksek ve geleceği olan meslek seçeneğidir… gibi

2- Sadece başarıya veya sadece mutlu olamaya mı odaklıyım? Hem mutlu hem de başarılı olabilme seçeneğini düşünüyor muyum?

- Gençlik dönemi uzun vadeli düşünmenin ihmal edildiği bir dönemdir. Akıldan çok duygular karar verirken etkilidir. Sadece hisseden beyninizle değil, düşünen beyninizle de karar verbiliyorsanız orta ve uzun vadeli bakış açınızı kullanırsınız.

3-Hayat piramidlerim var mı?

- Hedef piramidi olan genç ego idealini, önem ve önceliklerini sıralar. Daha sonra geleceğini planlar. Hatta günü planlarken bile hedef piramidinin hiyerarşisine göre hareket eder.

“Vizyonunuz ne, siz Osunuz”.

Bugünle yetinmek, ünlü olmak, tarihte iz bırakmak, zengin olmak, doğayla bütünleşmek, keşifte bulunmak, iyi insan olmak, ölümden sonra da mutlu olmak, evim arabam eşim olsun yeter… önceliklerinizi elinize kağıt kalem alıp yazınız.

4- Bilgi piramidim var mı?

- Hedef piramidinizle bilgi piramidiniz örtüşmüyorsa tercih hataları çok yaşanır. Deneme sınavlarındaki bilgi sıralamanızı istek sıralamanızla denk düşürmeye çalışmalısınız.

Özgüveni yüksek olan gençler puanlarını gerçekçi kullanamazlar kazanamayacakları alanları yazarlar.

Özgüveni düşük olan gençler ise kazanabileceği alanları yazmazlar sonradan pişman olurlar.

5-Arzu piramidim var mı?

- İnsanın hayatında istekler önemlidir. İstekler ihtiyaçları doğurur, ihtiyaçlar motivasyonu artırır. Motivasyon da çalışmayı sağlar. İstek oluşması için sevgi uyanması gerekir. Hangi mesleği daha çok sevdiğinizi sıralayınız.

% 51 kuralını uygulayınız

Antipati duyduğunuz alanı seçmeyiniz. İlgi duyduğunuz alanları önem sırasına göre dizmek gerekir. Sevmediğiniz, istemediğiniz bir bölümü sırf puanı tutuyor diye yazmamak gerekiyor. Tercihlerde yüzde yüzü yakalamak zordur. Mükemmeliyeti yakalamak mümkün değil. İstek sırası burada devreye girmeli. İstek orantılamasında yüzde 50’nin altındakileri yazmamalısınız. 51 üzerindekileri yazabilirsiniz. İleride sizin için iyi olabilir. Bu karar önemli. 51 üzeri her seçenek geçerlidir. Bazı mükemmeliyetçi öğrenciler var 2-3 tercih yapıp riske ediyorlar, sonrasında da yerleşemiyorlar, puanları ziyan oluyor.

6- O bölümü ben mi yoksa başkaları mı istiyor?

- Genellikle anne babalar haklı olarak sağlık, öğretmenlik gibi garanti meslekleri isterler. Eğer gençte yatkınsa sorun yoktur. Ancak moda akımların etkisi gencin ziyan olmasına sebep olabilir. Geçmişte çok zeki insana “şu meslekte olsa dünya çapında insan olurdu” dediğimiz olmaktadır.

Bilmelisin ki “İyi ve doğru mecraya girmeyen sular ziyan olur, yatırımlar heba olur .” Toplumun, ailenin isteklerini göz önüne al ancak son kararı sen ver.

Seçtiğin alanda tematik ve uzmanlaşmış bir üniversite varsa tercihin için bir fırsattır.

Seçtiğin alanda geleceğin mesleklerini aktaran bir üniversite varsa önemlidir.

Seçtiğim alanda burs çeşitliliği sunan üniversite varsa avantajdır.

Gideceğin üniversite sana sadece bilgi değil hayatı da öğretebilecekse hem sen hem ailen mutlu olacaktır.

Seçtiğin üniversitede kendini hem özgür hem de farklı hissedebileceksen şanslısın demektir.

 Prof. Dr. Nevzat TARHAN