Şirket birleşmeleri, bölünmeleri ve nev’i değiştirme

18Eyl/120

Şirket birleşmeleri, bölünmeleri ve nev’i değiştirme

Şirket birleşmeleri, bölünmeleri ve nev’i değiştirme

Türk Ticaret Kanunu’nun ikinci kitabı ‘Ticaret Şirketleri’ ile ilgili hükümleri içermektedir. (Madde:140-644) Söz konusu kitabın birinci kısmı “Genel Hükümler” başlığını taşımaktadır. (Madde:124-210) Bu kısmın “Birleşme, bölünme ve tür değiştirme” ile ilgili hükümleri (Madde:134-210) uygulamada duraksama yaratan bir çok konuya açıklık getirmiş bulunmaktadır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 134’üncü maddesinde de hükme bağlandığı üzere “Ticaret şirketlerinin birleşmelerine, bölünmelerine ve tür değiştirmelerine, bu kanunun 134 ila 194’üncü maddeleri” uygulanacaktır. Ancak Ticaret Kanunu dışında diğer kanunların bu kanunun 135 ila 194’üncü maddelerine aykırı olmayan hükümleri de geçerlidir.

Kanunen geçerli birleşme aşağıdaki şekillerde olacak.
* Sermaye şirketleri:
- Sermaye şirketleriyle,
- Kooperatiflerle ve
- Devrolunan şirket olmaları koşuluyla, kolektif ve komandit şirketle birleşebilecekler.

* Şahıs şirketleri:
- Şahıs şirketleriyle,
- Devrolunan şirket olmaları şartıyla sermaye şirketleriyle,
- Devrolunan şirket olmaları şartıyla kooperatiflerle birleşecekler.

* Kooperatifler:
- Kooperatiflerle,
- Sermaye şirketleriyle,
- Devrolunan şirket olmaları şartıyla kooperatiflerle birleşecek.

Diğer yandan tasfiye halindeki bir şirket malvarlığının dağıtılmasına başlanmamışsa ve devrolunan şirket olması koşuluyla birleşmeye katılabilecek. (Madde: 138)

Bir şirketin tasfiye halinde olup olmadığı hususu, devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulan belgelerle kanıtlanabilecek.

Sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının yarısı zararlarla kaybolan (yitirilmiş bulunan) veya borca batık durumda bulunan bir şirketin kaybolan sermayeyi veya gerekiyorsa borca batıklık durumunu karşılayabilecek tutarda serbestçe tasarruf edilebilen özvarlığa sahip bulunan bir şirketle birleşmesi mümkün. (Madde:139/1)

Böyle bir durumda da gerekli belgelerin devralan şirketin merkezinde bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulması gerekmektedir.

Devrolunan şirketin ortaklarının, mevcut ortaklık paylarını ve haklarını karşılayacak değerde, devralan şirketin payları ve hakları üzerinde istemde bulunma hakkı vardır. Bu istem hakkı, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarının değeri, oy haklarının dağılımı ve önem taşıyan diğer hususlar dikkate alınarak hesaplanacak. (Madde:140/1)

Ortaklık paylarının değişim oranları belirlenirken, devrolunan şirketin ortaklarına tahsis olunan ortaklık paylarının gerçek değerinin onda birini aşmaması koşuluyla bir denkleştirme ödemesi öngörülebilir. (Madde:140/2)

Devrolunan şirketin oydan yoksun paylarına sahip ortaklarına aynı değerde, oydan yoksun veya oy hakkını haiz paylar veya paylar verilebilir. (Madde:140/3)

Devrolunan şirkette mevcut bulunan paylara bağlı imtiyaz hakları karşılığında, devralan şirkette eş değerde haklar veya uygun karşılık verilir. (Madde:140/4)

Devralan şirket; devrolunan şirketin intifa senedi sahiplerine, eşdeğerli haklar tanımak veya intifa senetlerini, birleşme sözleşmesinin yapıldığı tarihteki gerçek değeriyle satın almak zorundadır.

Diğer yandan devralma yoluyla birleşmede, devralan şirket; sermayesini, devrolunan şirketin ortaklarının haklarının korunabilmesi için gerekli olan düzeyde artırmak zorundadır. (Madde:142/1)

Birleşmeye katılan şirketler, birleşme sözleşmesinde, ortaklara devralan şirkette, pay ve ortaklık haklarının edinimi ile ilgili olarak alınan şirket paylarının gerçek değerlerine eşit (denk) gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkı tanıyabilirler. (Madde:141/1)

Birleşmeye katılan şirketler birleşme sözleşmesinde, sadece ayrılma akçesinin verilmesini de öngörebilirler.

Mevcut kanuni düzenlemeler çerçevesinde birleşme sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması gerekmektedir.

Kaynak:İTO PORTAL "http://www.muhasebevergi.com/ContentFiles/images/veysi%20sevig.jpg">