Ahsen Okyar Söylenmek yerine söylemek lazım…

Spor Yapmak Bağışıklık Sistemini Güçlendiriyor mu? – Hakan HACIİBRAHİMOĞLU

Spor Yapmak Bağışıklık Sistemini Güçlendiriyor mu? - Hakan HACIİBRAHİMOĞLU

Covid-19 salgını hayatımıza girdiğinden buyana virüsten korunmak için neler yapmamız gerektiği hususunda araştırmalar yapıyoruz. Maske, sosyal mesafe, temizlik ve temassızlık anayasanın ilk dört maddesi gibi kırmızı çizgimiz. Bu dört madde virüse karşı korunmak için önemli tedbirler. Ancak her şeye rağmen virüs vücuda girerse ne yapacağız? İnsan vücudunun virüslere karşı dirençli olması için bağışıklık sisteminin kuvvetli olması gerekiyor.

Peki bağışıklık sistemini güçlendirmek için ne yapmamız gerekiyor. Uzmanlar neler öneriyor bugün bu konuyu inceleyeceğiz. Düzenli spor yapmanın bağışıklık sistemini güçlendirdiği söyleniyor. Bu hafta bu konunun detaylarını sizlerle paylaşacağım.

Düzenli spor yapmanın kalp sağlığını güçlendirdiği, kan basıncını düşürdüğü, vücut ağırlığını kontrol altına aldığı ve buna ilave olarak bağışıklık sistemimizi güçlendirdiği konunun uzmanları tarafından dile getiriliyor. Spor hekimleri, düzenli egzersizin ruhen ve bedenen kişinin daha sağlıklı olmasına katkıda bulunduğunu aynı zamanda bağışıklık sistemini desteklediğini söylüyor.

Spor yapmanın bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi özellikle pandemi döneminde yoğun bir şekilde araştırılıyor. Spor yapmak bağışıklık sistemini geliştirerek, enfeksiyonlara direnci arttırıyor mu? Yoksa bağışıklık sistemini baskılayarak enfeksiyonlara yakalanmayı kolaylaştırıyor mu?

Egzersiz yapmanın pek çok hastalığın tedavisinde bir tedavi yöntemi olarak kullanıldığını biliyoruz. Bu bağlamda; Sadece sporcuların değil, toplum sağlığının korunması ve gelişiminin sağlanmasındaki rolleri nedenleriyle konunun önemi ortadadır.

Egzersiz ve bağışıklık sistemi üzerine araştırma yaparken, spor hekimliği dergisinde Seher Çağdaş Şenışık imzalı makalede şu ifadelere rastladım. Egzersizin bağışıklık sistem fonksiyonları üzerindeki etki düzeyi; egzersizin yoğunluğu, süresi, şiddeti ve bireyin fiziksel uygunluk düzeyi gibi pek çok değişkene bağlıdır.

Örneğin; Sadece sağlıklı yaşam için spor yapanların yüksek şiddette spordan kaçınmaları gerekiyor. Enfeksiyonlara karşı vücut direncini arttırayım derken bağışıklık sistemini baskılayarak enfeksiyona yakalanmayı kolaylaştırabilirler. Bu nedenle sadece sağlıklı yaşam için spor yapanların orta şiddette ve strese yol açmayacak egzersiz tiplerini seçmeleri öneriliyor.

Sporcuların ise yarış ve yoğun antrenman dönemlerinde şiddetli egzersizin olumsuz etkilerinden korunması için egzersiz sonrası özellikle besin alımı ve yeterli dinlenmesinin önemine vurgu yapılıyor. Ayrıca egzersiz sonrası toparlanma dönemlerinde kandaki sitotoksik kapasitesinin azalmış olması nedeniyle enfeksiyonlara karşı dikkat edilmesi gerektiği belirtiliyor.

Pandemi sürecinde bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için düzenli uyku, düzenli ve bilinçli beslenme ve spor önem arz ediyor. Uzmanlara göre, bağışıklık sistemi, vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan immünoglobulinler ve sitokinler gibi bazı kan hücreleri ve moleküllerinden oluşuyor.

Fiziksel eksersizlerin bağışık sistemini güçlendirdiği biliniyor. Ancak bunu hangi mekanizmayla yaptığı deneysel olarak henüz tam bir netlik kazanmış değil. Konuyla ilgili yapılan araştırmalarda bazı teoriler öne sürülmekte.

Bu bağlamda; Yapılan düzenli egzersizlerin mikropların akciğerlerden ve solunum yollarından atılmasına yardımcı olduğu ve bu sayede soğuk algınlığı, grip veya başka bir hastalığa yakalanma ihtimalinin azaldığı söyleniyor.

Ayrıca düzenli spor yapan insanların kanındaki savaşçı hücrelerin (antikorlar ve beyaz küreler) daha fazla uyarıldığı, dolaşımının hızlandığı ve daha fazla etkili oldukları belirtiliyor.

Egzersiz sırasında ve hemen sonrasında oluşan vücut sıcaklığındaki kısa artışların mikropların çoğalmasını engellediği aynı zamanda bu sıcaklık artışının vücudun enfeksiyonla daha iyi savaşmasına yardımcı olduğu öne sürülüyor.

Uzmanlara göre yapılan egzersiz sayesinde stres hormonları (steroidler) daha az salınıyor bunun sonucunda bağışıklık sistemi daha uyanık kalıyor ve mikropların daha hızlı tespit edilmesi sağlanıyor.

Temmuz 2020’de yayınlanan bir makalede fiziksel antrenmanların bağışıklık sisteminde yer alan inflamatuvar hücrelerin ve maddelerin üretilmesini ve harekete geçmelerini arttırdığı yazıyor. Daha teknik bir anlatımla; Covid-19 enfeksiyonunda Tip 1 İnterferon (IFN-1) üretimi baskılanıyor ve enfeksiyonun yayılması hızlanıyor. IFN-1 maddesinin üretilmesi bağışıklık sistemi savaşçı hücrelerinin gücünü ve etkinliğini arttırıyor.

Düzenli antrenman bu maddenin üretimini doğal yoldan tetiklediği için Covid-19 ‘a yakalanmamayı veya etkili olarak savaşmayı sağlıyor. IFN-1 maddesi Covid-19 hastalarına tedavi amaçlı veriliyor ama bunu düzenli spor yaparak da sağlayabiliyoruz.

Sonuç olarak; düzenli ve bilinçli yapılan antrenmanlar sadece Covid-19 ‘a değil diğer tüm enfeksiyonlara karşı hazır ve dayanıklı olmamızı sağlıyor. O halde spor yapın sağlıklı yaşayın. Önümüzdeki hafta bir başka spor konusuyla karşınızda olmak dileğiyle kalın sağlıcakla…