Türk Dünyasının Nevruz Bayramı kutlu olsun.

21Mar/200

Türk Dünyasının Nevruz Bayramı kutlu olsun.

"Bayram yeli çardakları yıkanda,
Novruz gülü, kar çiçeği çıkanda,
Ağ bulutlar köyneklerin sıkanda,
Bizden de bir yâd eyleyen sağ olsun,
Derdlerimiz koy dikkelsin dağ olsun."
ŞEHRİYAR

Nevruz nedir?

Baharın gelişi olarak kutlanan Nevruz Bayramı’na eriştik..

Kelime anlamı Farsça’da “yeni gün” olan Nevruz, “yılın ilk günü” anlamına geliyor. Türk lehçelerinde Nevruz’un “ulusun ulu günü”, “ilk gün”, “yeni gün” gibi kullanımları da bulunuyor. Nevruz ne zaman? sorusunun cevabı bölgeye ve topluma göre değişse de genel olarak Nevruz 21 Mart’ta başlıyor, 22 Mart ve 23 Mart günlerinde devam ediyor. Nevruz’un başlangıcı kabul edilen 21 Mart’ın önemi ise bugün gece ile gündüzün eşitlenmesi, karların erimesi, havaların ısınmaya, göç eden kuşların yuvalarına dönmeye başlamasından geliyor… Bütün varlıklar için uyanış, diriliş günü olarak kabul edilen bu özel gün, tüm kültürleri kucaklamaya bugün de devam ediyor.

Nevruz’un kısa tarihi

Nevruz’un tarihi, Buzul Çağı’nın bitmesinden hemen önceki 15.000 yıl öncesine kadar uzanıyor. O çağlarda mevsimler insanoğlunun hayatında oldukça önemliydi ve her şey mevsimlerle ilgiliymiş. Karlı, soğuk ve zor geçen bir kışın ardından açan çiçekler, yeşillenen doğa insanoğlu için bolluk demekmiş. Nevruz’un mitolojik bir yanı da var. Öyle ki Nevruz kutlamalarını başlatanın İran’ın mitolojik hükümdarlarından Kral Cemşid olduğu biliniyor. Ayrıca Nevruz, Hz.Ali’nin hem doğum günü, hem de Hz.Fatima ile evlendiği, yaradılışın sevgi ve mutluluğun alevlendiği, yeşerip boy verdiği bir gün olarak biliniyor.

Türk kültüründe Nevruz

Nevruz, Yenisey-Orhun çevresinden, Altaylara, oradan da Hun Türklerinin Avrupa’ya geçmesiyle Macaristan’a ve Balkanlar’a ulaşmış. 800’lü yıllardan itibaren Hazar’ın güneyinden Anadolu’ya ve Mezopotamya’ya taşınarak daha geniş bir coğrafyaya yerleşmiş. Anadolu ve Orta Asya Türklerinde Nevruz, tüm bilinen anlamları dışında yani varlıklar için uyanış, diriliş günü olmasının yanı sıra aynı zamanda bir kurtuluş günü. Yani Ergenekon’dan çıkış. İşte bu nedenle bugün Türklerde Nevruz, yeni yılın başlangıcı olarak kabul edilmiş ve günümüze kadar kutlanmış.

Orta Asya’daki Türk topluluklarından Azeri, Kazak, Kırgız, Türkmen, Özbek, Tatar, Uygur Türkleri, Anadolu Türkleri ve Balkan Türkleri hâlâ Nevruz geleneğini canlı olarak günümüze kadar yaşatmayı başaran kültürlerden.

Nevruz’un Türk topluluklarındaki karşılığı

Uygur Türkleri; Yeni Gün

Gagavuzlar; İlkyaz

Altay Türkleri; Cılgayak Bayramı

Hakas Türkleri; Cılsırtı, Ulu Kün

Azerbaycan; Ergenekon, Bozkurt Bayramı

Başkurt Türkleri; Ekin Bayramı

Doğu Türkistan; Yeni Gün, Baş Bahar

Türkmenler; Teze Yıl

Karaçay-Malkar Türkleri; Gollu, Gutan, Saban Toy, Tegri, Toy

Kazan Türkleri ve Karakalpaklar; Ergenekon Bayramı

Nevruz, Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi’nde

2010’da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 3000 yıldan beri kutlanmakta olan bu şenliği, Dünya Nevruz Bayramı ilan etti. Birleşmiş Milletler Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu aynı zamanda bu özel günü Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi’ne dahil etti. 2010’dan bu yana Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 21 Mart’ı “Dünya Nevruz Bayramı” olarak kabul ediyor.